10 فیلم مذهبی برتر سینمای ایران ؛ از رنگ خدا تا طلا و مس!

در کنار آثار مذهبی و تاریخی که به طور مستقیم درباره دین و مذهب صحبت می‌کنند، تعدادی از فیلم‌ها تم مذهبی متفاوتی دارند. در این مطلب به بهترین فیلم های دینی و مذهبی سینمای ایران پرداخته‌ایم.

در سینمای ایران در کنار آثار فاخری چون «امام علی (ع)»، «روز واقعه»، «ولایت عشق»، «رستاخیز» و «محمد رسول الله (ص)»، برخی فیلم ‌های مذهبی هم وجود دارند که در آنها خود قصه فیلم یک اثر اجتماعی است، اما درونمایه دینی و اعتقادی دارد و داستان در بستر چنین فضایی روایت می‌شود. در اینگونه آثار خبری از قصه‌های قرآنی و تاریخی نیست و همین سبب می‌شود که به اسلام، قرآن و اعتقادات به شکل دیگری پرداخته شود و از زاویه‌ای متفاوت راجع به آنها صحبت شود. چنین فیلم‌هایی اتفاقا با استقبال خوب مخاطبان هم رو به رو شده‌اند و برخی از آنها جزو فیلم‌های ماندگار سینمای ایران هستند. با پلازامگ همراه باشید تا با بهترین فیلم های دینی و مذهبی آشنا شوید.

نگاهی به بهترین فیلم های مذهبی ایران

در ادامه این مطلب مهم ترین فیلم های دینی و مذهبی سینمای ایران را با هم مرور و ماندگارترین‌های آنها را انتخاب می‌کنیم.

1. فیلم رنگ خدا

• سال ساخت: 1376
• کارگردان: مجید مجیدی
• بازیگران: حسین محجوب، محسن رمضانی، سلامه فیضی و فرحناز سفری

محمد پسری نابینا است که در مدرسه نابینایان در تهران تحصیل می‌کند. او در بازه تعطیلات به زادگاه خود برمی‌گردد، اما چون پدرش هاشم پس از مرگ همسرش در تدارک ازدواج مجدد است، محمد را به یک کارگاه نجاری می‌برد تا او را از خود و خانه دور کند. اما با مرگ مادر هاشم و جواب رد نامزد جدیدش، او تنهاتر از همیشه می‌شود و می‌رود که محمد را برگرداند. محمد در راه بازگشت به دلیل شکستن پل، داخل رودخانه می‌رود و تا آستانه غرق شدن پیش می‌رود.

رنگ خدا نه تنها یکی از بهترین فیلم های دینی و مذهبی ایرانی، بلکه یکی از شاهکارهای سینمای ایران است. این فیلم تحسین بسیاری از سینماگران و منتقدان داخلی و خارجی را برانگیخته است و جزو پرفروش‌ترین فیلم های شبکه نمایش خانگی در آمریکا بوده است. یکی از مطرح‌ترین منتقدان آمریکایی درباره «رنگ خدا» نوشته است: «این فیلم احساس تقرب به خداوند را برمی‌انگیزد و برعکس دیگر فیلم‌های مذهبی فقط به بالا می‌نگرد و به راست و چپ تمایلی ندارد».

2. فیلم زیر نور ماه

• سال ساخت: 1379
• کارگردان: رضا میرکریمی
• بازیگران: حسین پرستار، علی بکائیان، مهران رجبی و شقایق دهقان

ماجرا درباره طلبه جوانی به نام سید حسن است که معتقد است لیاقت لباس روحانیت را ندارد و برعکس پدربزرگش، نفسش حق نیست. اما به اصرار خانواده مجبور می‌شود لباس روحانیت را بخرد تا چند وقت دیگر ملبس شود. روزی که لباس را می‌خرد، پسری لباسش را می‌دزدد و سید حسن سعی می‌کند با تعقیب پسرک لباس را پس بگیرد. اما در این مسیر با افراد کارتن خواب و بی‌خانمان آشنا می‌شود و همین مسئله سبب می‌شود او کتاب‌هایش را بفروشد تا پول آنها را در اختیار پسرک و خواهرش که بزرگتر از اوست بگذارد. سید حسن همچنین خواهر پسرک را از یک خودکشی نجات می‌دهد و در روزی که قرار بود در حوزه ملبس شود، لباس خود را از خواهر پسرک پس می‌گیرد.

3. فیلم مارمولک

• سال ساخت: 1382
• کارگردان: کمال تبریزی
• بازیگران: پرویز پرستویی، رعنا آزادی‌ور، شاهرخ فروتنیان و بهرام ابراهیمی

رضا مارمولک که سارقی خرده‌پا اما حرفه‌ای و سابقه‌دار است بر اثر اتفاقی دستگیر می‌شود و به زندان می‌افتد. او برای اینکه از زندان فرار کند، مجروح و مصدوم می‌شود و توسط بهداری زندان به یک بیمارستان منتقل می‌گردد. رضا در بیمارستان با یک روحانی که او هم بستری شده است هم‌اتاق می‌شود و در یک فرصت مناسب با تعویض لباس، از بیمارستان خارج می‌شود. حالا همه شهر نگاه دیگری به رضا دارند و او را در لباس روحانیت حاج آقا صدا می‌کنند. او در این لباس سعی می‌کند به سمت یکی از شهرهای مرزی برود و از آنجا از کشور خارج شود، اما در یک روستای مرزی کوچک درگیر اتفاقات و مشکلاتی می‌شود و رفته رفته در لباس روحانیت به خدا نزدیکتر می‌شود.

4. فیلم مذهبی قدمگاه

• سال ساخت: 1382
• کارگردان: محمدمهدی عسگرپور
• بازیگران: رضا کیانیان، بابک حمیدیان، فرامرز صدیقی، علی اوسیوند و نگار جواهریان

پسری به نام رحمان که در کودکی توسط پدر و مادر سر راه گذاشته شده، به تنهایی در روستا زندگی کرده و بزرگ شده است. او بنا بر نذری که در دل داشته، با خود و خدا عهد کرده است که تا ده سال، هر نیمه شعبان به قدمگاه برود. امسال که نیمه شعبان نزدیک است و آخرین سالی است که رحمان باید نذر خود را ادا کند، خوابی می‌بیند و ماجراها و اتفاقات عجیبی برای او رخ می‌دهد. «قدمگاه» در جشنواره بیست و دوم فیلم فجر، در 9 رشته کاندید دریافت سیمرغ بلورین بود که از میان آنها چهار سیمرغ را از آن خود کرد.

5. فیلم یک تکه نان

• سال ساخت: 1383
• کارگردان: کمال تبریزی
• بازیگران: اسماعیل خلج، احمد آقالو، گلاب آدینه، هومن سیدی و رضا کیانیان

«یک تکه نان» اثر دیگری به کارگردانی کمال تبریزی در فضای دینی و معناگراست. یک سرباز جوان به همراه پیرمردی بداخلاق و مغرور که خود را فردی متدین و بسیار مورد اعتماد مردم می‌داند، راهی روستایی می‌شوند تا با پیرزنی خارق‌العاده دیدار کنند. گفته می‌شود پیرزن که سواد ندارد توانسته به کمک یک پسر جوان حافظ قرآن شود. پس از دیدار پیرمرد با آن پیرزن و ماجراهایی که رخ می‌دهد، مشخص می‌شود پسر جوانی که پیرزن را در آموختن قرآن یاری کرده است، همان سرباز جوانی است که نزد پیرمرد آمده بود. این فیلم برای کمال تبریزی و اسماعیل خلج، دو سیمرغ بلورین کارگردانی و بازیگری مکمل را به ارمغان آورده است.

6. فیلم دل شکسته

• سال ساخت: 1386
• کارگردان: علی روئین‌تن
• بازیگران: شهاب حسینی، بیتا بادران، فریبا کوثری و خسرو شکیبایی

فیلم عاشقانه «دل‌شکسته» که یکی از بهترین فیلم‌ های عاشقانه سینمای ایران است و بارها از تلویزیون هم پخش شده، می‌تواند در لیست بهترین فیلم‌های عرفانی و مذهبی قرار بگیرد. این فیلم در واقع یادآور همان جمله معروف است که بهترین نوع عشق برای آدمی، آن است که از عشق زمینی به عشق آسمانی برسد.

جوانی مذهبی به نام امیرعلی با بازی درخشان شهاب حسینی در پروژه‌ای دانشگاهی با دختری آشنا می‌شود و بر اساس گروه‌بندی که استادشان انجام داده باید پایان‌نامه خود را با هم به سرانجام برسانند. دختر و خانواده‌اش از فرهنگی متفاوت است که آنچنان در قید و بند مذهب نیستند و امیرعلی و مادرش به شدت معتقد به اهل بیت هستند. رفته رفته در حین انجام پروژه امیرعلی عاشق دخترک می‌شود و دختر هم حس می‌کند امیرعلی نیمه گمشده اوست، اما وقتی امیرعلی به خواستگاری دختر می‌رود پدرش او و اسلام و امام حسین را مورد تمسخر قرار می‌دهد و می‌گوید: «تو به درد دختر من نمی‌خوری!». اما در ادامه اتفاقات عجیبی می‌افتد و در شب عاشورا، پدر دختر به اهل بیت و دین و راه خداوند ایمان می‌آورد.

7. فیلم استشهادی برای خدا

• سال ساخت: 1386
• کارگردان: علیرضا امینی
• بازیگران: محسن تنابنده، احمد مهرانفر، علی سرابی و جمشید هاشم‌پور

فیلم سینمایی «استشهادی برای خدا» ماجرای یک راهبان قطار به اسم فتحی است که وقتی حس می‌کند زمان مرگش فرا رسیده است، پس از سال‌ها به روستای پدری خود برمی‌گردد و در تلاش است از مردمی که از او ناراحت و آزرده هستند، حلالیت بطلبد. او در زمان‌های دور راجع به همسرش صحبت‌های ناروایی داشته و سبب فرار او از روستا شده است و حالا برای اینکه آسوده‌تر به پیشگاه خداوند برود از مردم می‌خواهد حلالیت خود را بنویسند و امضا کنند و بدین ترتیب استشهادنامه‌ای برای خداوند آماده می‌کند.

این فیلم اولین همکاری جدی «محسن تنابنده» و «احمد مهرانفر» است که بعدها به یک زوج درخشان در کمدی سینما و تلویزیون تبدیل شدند.

8. فیلم کتاب قانون

• سال ساخت: 1387
• کارگردان: مازیار میری
• بازیگران: پرویز پرستویی، دارین حمزه، داوود فتحعلی بیگی و نگار جواهریان

فردی به نام رحمان که به مهندس رحمان توانا معروف است در یک ماموریت خارج از کشور، عاشق دختری مسیحی می‌شود. رحمان و خانواده‌اش بسیار معتقد و مذهبی هستند و همین سبب می‌شود که ژولیت برای ازدواج با رحمان مسلمان شود. ژولیت پس از روی آوردن به اسلام، سعی می‌کند تمام مسائلی که در دین اسلام بر آنها تاکید شده است را به نحو احسن اجرا کند و از اینکه می‌بیند خانواده رحمان و افراد پیرامونش به توصیه‌های اسلامی و دینی بی‌تفاوت هستند تعجب می‌کند. مشکل بزرگ ژولیت که حالا نامش را به آمنه تغییر داده این است که بسیاری از مسلمانان شناسنامه‌ای که در ایران می‌بیند تمام احکام و توصیه‌های مهم دین اسلام را زیر پا می‌گذارند و با این وضعیت همدیگر را مسلمان می‌خوانند. پرویز پرستویی در این فیلم حضوری شیرین و درخشان دارد و در چند تیپ متفاوت ظاهر شده است.

9. فیلم طلا و مس

• سال ساخت: 1389
• کارگردان: همایون اسعدیان
• بازیگران: بهروز شعیبی، نگار جواهریان، سحر دولتشاهی و جواد عزتی

سید رضا طلبه جوانی است که با همسرش زهرا و دو فرزند خود برای تحصیل به تهران می‌آید. هدف او از مهاجرت به تهران و تحمل هزینه‌های گزاف این است که در کلاس‌های درس استاد اخلاقی که تعریف او را بسیار شنیده شرکت کند، اما حضور خانواده سید رضا در تهران با مشکلات بسیاری همراه می‌شود. همسرش زهرا مبتلا به بیماری اسکلروز چندگانه می‌شود و روز به روز بیشتر توان حرکتی خود را از دست می‌دهد. سید رضا از یک طرف با هزینه‌های بیمارستان مواجه است، از یک طرف نگهداری از همسرش زهرا و فرزندان خردسالش و از سوی دیگر کلاس‌های درسش! این اثر یکی از بهترین فیلم های دینی و مذهبی سینمای ایران است که تقریبا تمامی جوایز مهم سال 89 را درو کرد و توانست نگار جواهریان و جواد عزتی را به عنوان دو بازیگر توانمند و بسیار مسلط به سینمای ایران معرفی کند.

10. فیلم مذهبی شیار 143

• سال ساخت: 1392
• کارگردان: نرگس آبیار
• بازیگران: مریلا زارعی، مهران احمدی، گلاره عباسی و جواد عزتی

شیار 143 را می‌توان در زمره بهترین فیلم های دینی و مذهبی سینمای ایران قرار داد. این فیلم در رابطه با داستان زندگی یک مادر است که پس از سال‌های سال هنوز منتظر بازگشت فرزندش از مناطق عملیاتی است. او هنوز هم بعد از سال‌ها ‌انتظار نمی‌داند پسرش شهید شده، مفقودالاثر است یا در اسارت دشمن به سر می‌برد. آبیار در «شیار 143» به طرز فوق‌العاده‌ای احوالات درونی این مادر دلسوز و عاشق را ترسیم کرده و به نمایش گذاشته است. البته برعکس فیلم‌های دیگر این لیست، این فیلم ارتباط کمتری با مضامین دینی و مذهبی دارد، اما درونمایه‌اش به شدت عرفانی است و شاید بتوان به عنوان حسن ختام، این فیلم ماندگار را در میان بهترین فیلم های دینی و مذهبی سینمای ایران قرار داد.

کلام آخر

در این مقاله به آن دسته از بهترین فیلم های دینی و مذهبی سینمای ایران پرداختیم که در دل یک قصه اجتماعی یا خانوادگی مضامین عرفانی و دینی مطرح شده بود و به هنگام اکران هم نظر مخاطبان عام را به خود جلب کردند و هم تحسین منتقدان و جشنواره‌ها را برانگیختند. در طول سال‌های پس از انقلاب توجه به فیلم‌های دینی و مذهبی در سینمای ایران کم بوده و غالبا این آثار بصورت شعاری و با مضامین گل‌درشت ارائه شدند که سبب فاصله گرفتن مخاطبان از تماشای اینگونه آثار بوده است.

البته آثار بسیار خوب تاریخی در مورد اسلام، رسول اکرم (ص)، اهل بیت و همقطاران این بزرگواران ساخته شده است که می‌توانند در میان بهترین فیلم های دینی و مذهبی ایرانی جای داشته باشند، اما ما در این لیست به آثار تاریخی و زندگینامه بزرگان دین اشاره نکرده‌ایم. در انتهای این مطلب شما هم نظرات خود را درباره فیلم های درباره مذهب برایمان بنویسید. به نظرتان چرا در دهه نود ساخت فیلم دینی ایرانی کمتر شده است؟ به نظرتان فیلم مذهبی ایرانی دیگری را می‌توان در فهرست بهترین فیلم های دینی و مذهبی قرار داد؟ شما با کدامیک از آثار لیست بهترین فیلم های دینی و مذهبی بیشتر ارتباط برقرار کردید؟